Botankers
Wat is een botanker?
Als u door een orthodontist met een beugel behandeld wordt kan het soms nodig zijn om extra verankeringspunten in de kaak te hebben. Dan kunnen één of meerdere botankers geplaatst worden die de orthodontist met elastieken bevestigd aan de tand of kies. Een botanker is een titaniumplaatje met een haakje die met een aantal schroefjes op de kaak wordt vastgezet.
Het plaatsen van een botanker
De kaakchirurg plaatst de botankers meestal onder plaatselijke verdoving. Er wordt een klein luikje gemaakt in het tandvlees waarna de botankers op de gewenste plaats wordt vastgeschroefd. Het tandvlees wordt vervolgens weer gesloten.
Is de plaatsing van een botanker pijnlijk?
Zoals na elke operatie aan de kaak kunt u na de ingreep enige pijn ervaren. Dit is echter goed te onderdrukken met de pijnstilling die de kaakchirurg u voorschrijft of adviseert.
Na de botanker behandeling
Na de operatie kan uw wang wat gaan zwellen. Dat is een normaal gevolg van de ingreep. Meestal neemt de zwelling na een dag of twee weer langzaam af. U kunt de zwelling tegen gaan door de wang te koelen met een cold pack.
U krijgt na de behandeling een informatiefolder mee met instructies en adviezen die u helpen zo weinig mogelijk klachten na de ingreep te hebben.
U wordt na de behandeling terugverwezen naar uw orthodontist om de botankers te “activeren”. Meestal gebeurt dit binnen 2 weken na plaatsen van de botankers.
Wanneer verwijdert de kaakchirurg het botanker?
Wanneer de beugelbehandeling is afgerond zal u op advies van de orthodontist weer een afspraak krijgen bij de kaakchirurg om de botankers weer te laten verwijderen. Het verwijderen van de botankers verloopt op dezelfde manier als bij het plaatsen.
Botopbouw
Mist u één of meerdere tanden kiezen en wilt u deze laten vervangen door implantaten? Dan is van belang dat er voldoende botvolume aanwezig is in de kaak om de implantaten succesvol te kunnen plaatsen. Indien er een tekort aan bot is kan de kaakchirurg een botopbouw uitvoeren.
Als het botvolume van de kaak door de kaakchirurg wordt beoordeeld zijn er drie mogelijke uitgangssituaties:
-
Er is voldoende botvolume
Een implantaat kan zonder problemen geplaatst worden en is volledig omgeven door bot.
-
Er is een relatief tekort aan botvolume
Het implantaat kan stabiel in de kaak geplaatst worden maar het implantaat is niet helemaal omgeven door bot. Er zal in dezelfde ingreep wat botvolume rondom het niet bedekte deel van het implantaat geplaatst moeten worden. Hiervoor wordt meestal kunstbot gebruikt.
-
Er is een absoluut tekort aan botvolume
Het implantaat kan niet geplaatst worden alvorens het tekort aan bot wordt gereconstrueerd. Pas in tweede fase, nadat het bot is genezen, kan het implantaat geplaatst worden. De mate aan het tekort aan bot bepaalt hoe het bot gereconstrueerd moet worden. Bij een klein gebrek aan volume kan bot uit de kaak getransplanteerd worden naar de plaats waar het implantaat moet komen te staan. Bij een groot gebrek aan volume zal bot elders uit het lichaam getransplanteerd moeten worden. Vaak wordt dan bot uit de bekkenkam of schedeldak gehaald.
Behalve het botvolume in de kaak speelt ook de kwaliteit van het tandvlees een belangrijke rol waar de kaakchirurg ook naar kijkt als hij u beoordeelt. Het implantaat moet een stevige tandvleeskraag hebben om eventuele problemen en ontstekingen in de toekomst te voorkomen. Het kan soms nodig zijn om het tandvlees via een aparte of gecombineerde ingreep te verbeteren.
Na de botopbouw
De mate van last na de botopbouw is erg afhankelijk van de mate van reconstructie die de kaak heeft moeten ondergaan. Pijn is meestal goed te onderdrukken met de pijnstillers die u krijgt voorgeschreven. Meestal kan het gezicht behoorlijk zwellen na de ingreep. Vaak zal na 3 dagen tot ongeveer 14 dagen na de ingreep (afhankelijk van de gekozen operatieprocedure) de zwelling geleidelijk afnemen en verdwijnen.
Hoelang duurt het voordat de implantaten geplaatst kunnen worden?
In de meeste gevallen na een reconstructie van het kaakbot heeft het bot ongeveer drie tot vier maanden de tijd nodig om voldoende te kunnen genezen. Daarna kunnen de implantaten geplaatst kunnen worden. In bepaalde gevallen kan de kaakchirurg de implantaten direct bij de botopbouw kunnen plaatsen.
Gaatje in de bovenkaak (Antrumperforatie)
In de bovenkaak kunnen de wortels van tanden en kiezen uitsteken in de neusbijholte. Als zo een tand of kies uit de bovenkaak wordt getrokken kan er een gaatje in het slijmvlies van de neusbijholte ontstaan waardoor er een open verbinding is met de mondholte. Als er een gaatje in de bovenkaak is ontstaan, een antrumperforatie, dan moet deze weer gesloten worden om problemen van de neusbijholte te voorkomen.
De kaakchirurg zal een verplaatsing van het omliggende tandvlees uitvoeren om het gat te bedekken en te sluiten. De behandeling gebeurt onder plaatselijke verdoving.
Als het gaatje weer gesloten is moet het tandvlees en slijmvlies van de neusbijholte rustig genezen. Het is belangrijk dat er geen druk op de neusbijholte komt. U dient alle druk verhogende momenten van de neusbijholte te vermijden. U mag de eerste een tot 2 weken de neus niet snuiten. Wel mag u de neus ophalen. Als u moet niezen dan moet u dat doen met de mond open. U kunt ook de neusbijholte stomen om deze goed schoon te houden en te beluchten. Dat voorkomt ontsteking van de neusbijholte.
Na de ingreep kan de wang gaan zwellen. Meestal zakt de zwelling na drie dagen weer geleidelijk aan af. U krijgt een controle afspraak om de hechtingen te laten verwijderen indien dat nodig is.
Kaakgewrichtsklachten
Klachten van het kaakgewricht en/of kauwstelsel is een vervelende, vaak langdurig slepende klacht die wisselt in intensiteit. De klachten kunnen verschillende oorzaken hebben zoals, trauma of operaties. In het overgrote deel van de gevallen is echter een overbelasting van de kauwspieren de oorzaak (Bruxisme). Veelal ontstaat dit als reactie op het veelvuldig klemmen of knarsen met pijnklachten tot gevolg.
Klachten die hiermee gepaard gaan zijn vaak wisselend van aard, met perioden van klachten gevolgd door perioden van relatieve rust (golfbeweging). De kunst van het onder de knie krijgen van de klachten is dat behandeling gericht is op verschillende pijlers die op het juiste moment worden toegepast:
-
Rust door het vermijden van hard of taai voedsel
-
Aanbrengen van warmte en het toepassen van (auto)massages
-
Pijnstilling
-
Behandeling door een orofaciale therapeut (kaakfysiotherapie)
-
Het dragen van een knarsplaatje
In het merendeel van de gevallen zullen bij zorgvuldig toepassing van bovenstaande adviezen de klachten snel verminderen. Van belang is om daarna de adviezen nauwgezet te blijven toepassen, zeker in perioden van klachten. In perioden van relatieve rust kunnen de adviezen op geleide van de klachten wat losgelaten worden.
Indien klachten ondanks conservatieve behandelingen niet voldoende afnemen, dan kunnen aanvullende behandelingen worden overwogen:
-
Botox behandeling
-
Medicijnen die de spierspanning verlagen en/of verslappen
Slijmvliesafwijkingen
Afwijkingen van het slijmvlies in de mond kunnen in vele verschillende vormen voorkomen en in verschillende kleuren. Ze kunnen een afzonderlijke oorzaak kennen of onderdeel zijn van een andere (inwendige) afwijking of stoornis. Iedere afwijking kent zijn eigen specifieke behandeling. Voor het stellen van een diagnose kan het nodig zijn dat een biopsie van het slijmvlies moet worden genomen. Neem ook uw medicijnenlijst mee naar het consult bij de kaakchirurg. Deze kan mogelijk helpen bij het onderzoek.
Als de kaakchirurg besluit dat het nodig is om van de slijmvliesafwijking een biopt te nemen dan zal daarvoor een afspraak worden in gepland. Onder plaatselijke verdoving wordt vervolgens een klein representatief weefselproef genomen dat wordt ingestuurd voor onderzoek in het laboratorium. De uitslag van het onderzoek wordt met u besproken en daarna volgt eventuele behandeling.
Behandeling gebeurt in sommige gevallen met medicijnen, in andere gevallen is een operatieve behandeling nodig of kan een laserbehandeling nodig zijn.
De kaakchirurg zal u uitgebreid kunnen informeren over de diverse vormen van behandelingen en de behandeling die het meest geschikt is voor u.
Speekselklieraandoening
De mens heeft drie paar grote speekselklieren: een speekselklier bij het oor, een speekselklier onder de kaak en een speekselklier onder de tong. Daarnaast zijn er talloze kleine speekselkliertjes, bijvoorbeeld in de lippen en verhemelte.
Aandoeningen aan de speekselklieren komen niet vaak voor. De afwijkingen die we kennen kunnen grofweg ingedeeld worden in drie categorieën:
-
Afwijkingen van de speekselklieren die gepaard gaan met andere algemene ziekten
Een van de bekendste voorbeelden hiervan is de ziekte van Sjögren: een chronische reumatische auto-immuunziekte waardoor de vochtafscheidende klieren ontstoken raken en de slijmvliezen uitdrogen wat zich uit in een droge mond en ogen.
-
Stoornissen in de afvloed van speeksel uit de speekselklier en afvoergangen
Dit zijn de meest voorkomende afwijkingen van de speekselklier. Door verstopping in de speekselklier of in zijn afvoergang kunnen klachten ontstaan zoals ontsteking van de speekselklier, terugkerende zwellingen in de klier of traject van de afvoergang. De meest voorkomende voorbeelden hiervan zijn de speekselsteen(in de afvoergang van de klier) en slijmcyste (zwelling van de kleine speekselkliertjes in de onderlip).
-
Zwellingen van de speekselklieren (tumoren)
Het overgrote deel van de gezwellen (>80%) van de speekselklieren zijn goedaardig. In het geval van een gezwel zal altijd verwijdering noodzakelijk zijn.
Onderzoek en behandeling van een speekselklieraandoening
De kaakchirurg heeft verschillende mogelijkheden om afwijkingen aan de speekselklieren te onderzoeken. Zo kan via laboratoriumonderzoek de functie van de speekselklier gemeten worden. Ook kan beeldvormend röntgenonderzoek uitgevoerd worden of kan een MRI-scan gemaakt worden. In geval van een gezwel zal de kaakchirurg veelal een punctie laten uitvoeren om via cel-onderzoek een diagnose van de tumor te krijgen.
Behandelingen lopen uiteen van stimulatie van de speekselproductie in combinatie met massages om verstoppingen van de klier of afvoergang op te lossen. Ook kan in geval van infectie een antibiotica worden voorgeschreven. Bij een goedaardige tumor zal een operatieve ingreep in narcose nodig zijn om de tumor te verwijderen. Bij een kwaadaardige tumor zal de patiënt door verwezen worden naar een oncologisch centrum (veelal een universitair centrum) voor verdere onderzoek en behandeling.
Tandimplantaten
Wat is een implantaat?
Een tandimplantaat is een kunstwortel die de in uw kaak wordt geplaatst om een verloren tand of kies te vervangen. Het is een schroef die gemaakt is van titanium, één van de meest lichaamsvriendelijke materialen die er zijn en dat zich goed hecht aan het bot. Na dat het implantaat in de kaak geplaatst is moet het implantaat vastgroeien in het bot, een proces dat osseointegratie wordt genoemd. Dit proces duurt ongeveer twee tot zes maanden. Daarna kan op het implantaat een kroon, een brug of een klikgebit geplaatst worden. Hierdoor kunt u weer normaal praten, lachen en eten.
Hoe werkt een implantaatbehandeling?
Voordat een behandeling met implantaten gestart kan worden moet eerst beoordeeld worden wat ervoor nodig is om een goed functionerende en esthetisch fraai resultaat te krijgen. Daarom wordt altijd eerst een consult ingepland. Via een mondonderzoek wordt beoordeeld of er voldoende kaakbotvolume is om een implantaat te kunnen plaatsen. Hiervoor wordt een röntgenfoto of scan van uw kaak gemaakt. Ook wordt gekeken of het tandvlees van goede kwaliteit is en of er voldoende ruimte tussen beide kaken is om een kroon of brug op het implantaat te kunnen plaatsen. Met alle informatie die uit het onderzoek volgt wordt een behandelplan gemaakt die uitgebreid met u wordt besproken.
Wanneer kan er een kroon, brug of klikgebit op de implantaten worden geplaatst?
Het implantaat moet zich goed vasthechten aan het kaakbot. Dit duurt ongeveer twee tot zes maanden, afhankelijk van de uitgevoerde behandeling en of er eventueel ook aanvullende behandelingen nodig zijn zoals een botopbouw. De kaakchirurg zal u hierover informeren.
Wat zijn de kosten van een implantaatbehandeling?
De kosten van een implantaatbehandeling zijn afhankelijk van eventuele noodzakelijke aanvullende behandelingen (o.a. kaakopbouw) om de implantaten stabiel en zo optimaal mogelijk gepositioneerd in de kaak te plaatsen. Tijdens het eerste consult zal een kostenbegroting voor de behandeling worden gemaakt.
Als een implantaatbehandeling bedoeld is om één of meerdere verloren elementen te vervangen, dan zullen de kosten voor de behandeling niet vanuit de basiszorg vergoed kunnen worden. U heeft dan een aanvullende tandheelkundige verzekering nodig om (een deel van) de kosten vergoed te krijgen of u zult de kosten zelf moeten betalen.
Als een implantaatbehandeling bedoeld is om implantaten te plaatsen voor een klikgebit in een tandeloze kaak, dan komt u mogelijk in aanmerking voor vergoeding vanuit uw basisverzekering. De kaakchirurg zal dan een machtigingsaanvraag bij uw zorgverzekeraar indienen voor vergoeding van de begrote kosten. Uw zorgverzekeraar zal deze machtiging moeten goedkeuren, alleen dan worden de kosten vergoed en kan uw behandeling van start gaan.
Verwijderen van een verstandskies of gebitselement
Verwijdering van verstandskiezen en gebitselementen is de meest voorkomende behandeling van de kaakchirurg. Deze is dan ook bij uitstek de geschikte behandelaar om moeilijk gelegen verstandskiezen, afgebroken gebitselementen of wortelresten operatief te verwijderen.
Waarom worden verstandskiezen verwijderd?
-
Impactie
De verstandskies ligt geïmpacteerd, ofwel de verstandskies heeft niet de ruimte om goed door te breken. Dit kan leiden tot pijn, zwelling en infectie.
-
Crowding
Als er onvoldoende ruimte is de kaak is kunnen verstandskiezen tegen aangrenzende tanden gaan drukken waardoor de stand van de tanden kan veranderen
-
Cariës en Infecties
Verstandskiezen liggen achterin de mond waardoor ze moeilijker schoon te houden zijn. Dit kan leiden tot gaatjes in de verstandskiezen en ontstekingen van het tandvlees rondom de verstandskies.
-
Cysten
Geïmpacteerde verstandskiezen kunnen soms leiden tot de vorming van cysten. Dit zijn meestal ontwikkelingscysten die kunnen groeien en daardoor schade aan het kaakbot kunnen veroorzaken.
-
Orthodontische redenen
Als een persoon een beugelbehandeling ondergaat kan de orthodontist vragen om de verstandskiezen te laten verwijderen om het resultaat van de beugelbehandeling te behouden en om relapse te voorkomen.
Het verwijderen van een verstandskies
Verwijdering van één of meerdere verstandskiezen gebeurt over het algemeen onder plaatselijke verdoving. Eerst wordt een röntgenfoto van uw kaak gemaakt zodat de verstandskiezen goed beoordeeld kunnen worden. Met name wordt gekeken naar eventuele risico’s die zich kunnen voordoen bij de operatie. Een voorbeeld van een risico is schade aan de zenuw die door de onderkaak loopt. De risico’s en gevolgen van eventuele schade wordt met u besproken. Indien er inderdaad een aanzienlijk risico is op complicaties door verwijdering van de verstandskiezen dan zal de kaakchirurg een bedenktijd inlasten zodat u thuis in alle rust en weloverwogen een beslissing kunt nemen of u wel of geen behandeling wenst te ondergaan. Als er geen risico’s zijn dan zal de kaakchirurg u plaatselijk verdoven en als de verdoving is ingewerkt, wordt de verstandskies vervolgens operatief verwijderd. Tijdens de behandeling voelt u wel dat er aan uw kaak wordt gewerkt maar u mag geen pijn voelen.
Nadat de verstandskies is verwijderd wordt, als dat nodig is, de wonde gesloten met een hechting. Deze hechtingen lossen vanzelf op na 10-14 dagen. Een hechting is niet altijd nodig. Als laatste wordt een gaas op de wond geplaatst waar u ongeveer 30 minuten op moet bijten. Daarmee stopt het bloeden in de open tandkas.
Welke nazorg is nodig na verwijdering van een verstandskies?
Een juiste nazorg is belangrijk om zo min mogelijk klachten na de behandeling te krijgen en de genezing zo ideaal mogelijk te laten verlopen. Het is van belang dat u de eerste dag na de behandeling niet de mond spoelt om nabloedingen te voorkomen. Ook moet u voorzichtig zijn met het eten en drinken van warme maaltijden en dranken zo lang de verdoving nog werkzaam is. Daags na de behandeling is het van belang om de wond goed te spoelen om de wond goed schoon te houden. U kunt doen met een zelfgemaakte zoutoplossing of met een mondspoelmiddel die u krijgt voorgeschreven. Het mondspoelmiddel moet u niet langer dan een week gebruiken. Om zwelling na de behandeling iets te kunnen beperken kunt u wat druk uitoefenen op de wang en kunt u de wang koelen met een coldpack.
Wat zijn de normale klachten na het verwijderen van verstandskiezen?
In het algemeen kan na elke verstandskiesverwijdering enige zwelling van de wang ontstaan. Meestal bereikt de zwelling een maximum na twee tot drie dagen, waarna de zwelling geleidelijk aan weer spontaan afneemt. De zwelling kan normaal gekleurd zijn maar kan ook blauwgeel zijn door enige bloeduitstorting. Ook kan u enige stijfheid van de kauwspieren voelen in de eerste dagen na de behandeling of kunt u de mond niet maximaal openen. Het advies is dan om gedurende enkele dagen een zacht dieet te nemen om de kauwspieren te ontzien. U kunt ook wat pijnklachten bij de wond of kaak voelen. Deze zijn over het algemeen goed te onderdrukken met de pijnstillers die de kaakchirurg u voorschrijft.
Vrijleggen van gebitselementen
Niet goed doorbreken van gebitselementen
Gebitselementen die niet goed doorbreken kunnen voor problemen zorgen voor de stand van gebitselementen die wel zijn doorgebroken. Daarom is het soms nodig om deze niet goed doorgebroken elementen vrij te leggen zodat ze alsnog goed in de tandenboog geleid kunnen worden. Deze problemen worden meestal geconstateerd door de tandarts en deze zal de patiënt vaak doorverwijzen naar de orthodontist. Daarna volgt vaak verwijzing naar de kaakchirurg voor het operatief vrijleggen van gebitselementen.
Het vrijleggen van gebitselementen
De behandeling gebeurt onder plaatselijke verdoving. Er wordt een luik gemaakt in het tandvlees waar de tand in het kaakbot ligt. Met een boor wordt bot rondom de kroon van de tand weggehaald zodat de kroon goed vrij komt te liggen. Daarna wordt een beugelslotje (een bracket) op de oppervlakte van de kroon vastgeplakt die aan een kettinkje verbonden is. Het tandvlees wordt weer met hechtdraden gesloten en het kettinkje wordt in de beugeldraad vastgezet. Daarna kan de tandarts-orthodontist het element geleidelijk aan uit het bot laten komen en in de tandenboog geleiden.
De zorg thuis na de behandeling
Na de behandeling kan er enige zwelling ontstaan. Meestal verdwijnt dit na enkele dagen spontaan weer. De hechtingen die geplaatst zijn lossen na tien tot veertien dagen vanzelf weer op. U moet enkele dagen voorzichtig zijn met tandenpoetsen. Het geopereerde gebied kan schoon worden gehouden met een desïnfecterende mondspoelmiddel. Verder zal de kaakchirurg u voor eventuele pijnklachten een pijnstiller voorschrijver.
Wortelpuntbehandeling
Een ontsteking aan de wortelpunt
Een ontsteking aan een wortelpunt van een tand of kies wordt vaak gezien na eerdere wortelkanaalbehandeling aan tand of kies. Meestal is de kanaalvulling tijdens de zenuwbehandeling niet toereikend genoeg geweest waardoor in de punt van de wortel restzenuw en bacteriën kunnen blijven zitten die op een gegeven moment toch weer kan opvlammen en klachten kan geven, een wortelpuntontsteking.
In dat geval kan een herbehandeling van de wortelkanaalbehandeling worden uitgevoerd. Vaak wordt echter gekozen voor een behandeling bij de kaakchirurg die een wortelpuntbehandeling of apexresectie uitvoert.
Wortelpuntbehandeling
Het verwijderen van de ontsteking rondom de wortelpunt vindt plaats onder plaatselijke verdoving. Aan de zijkant van tand of kies wordt via een kleine snee in het tandvlees een opening gemaakt. Dan kan met en boor een toegang geboord worden naar de wortelpunt toe. Eenmaal bij de wortelpunt aangekomen wordt de wortelpunt ingekort en wordt de omliggende ontstekingsweefsel verwijderd. Daarna wordt in het wortelkanaal een vulling geprepareerd die uiteindelijk wordt afgesloten met een cement. De wond wordt vervolgens weer gesloten met hechtdraden die vanzelf oplossen na 10-14 dagen.
Na de wortelpuntbehandeling
De eerste dagen na de wortelpuntbehandeling kan de wang gaan zwellen. Na twee tot drie dagen neemt de zwelling geleidelijk aan spontaan weer af. Eventuele pijnklachten zijn goed te onderdrukken met de pijnstilling die de kaakchirurg heeft voorgeschreven. U mag uw gebit gewoon poetsen, maar zorgt u er voor dat u niet over het tandvlees heen poetst, omdat u anders de wond kunt open poetsen. Om het tandvlees schoon te houden krijgt u een desinfecterende mondspoelmiddel voorgeschreven. Na de behandeling mag u gewoon eten en drinken mits u geen warme maaltijden of dranken tot u neemt. Na de behandeling wordt een controle afspraak gemaakt na 3-6 maanden om de genezing rondom de wortelpunt te controleren.
